صاعقه گیر چیست؟

صاعقه گیر یا آذرخش گیر که معنی آن به زبان انگلیسی lightning arrester و یا lightning diverter می باشد مکانیزمی است جهت انتقال ولتاژ ناخواسته تولید شده توسط ابرها به زمین و چاه ارت تعبیه شده، که این کار با اتصال ۱ سیم مسی(سیم ارت) به صاعقه گیر انجام می شود.

در زمان هایی که طوفان رخ می دهد حرکت ابرها و شرایط جوی باعث بارور شدن ابرها شده و در صورتی که اختلاف پتانسیل به میزان لازم بین ابر (پلاریته مثبت) و زمین (پلاریته منفی) و یا دو ابر با بارهای متفاوت برسد (در حدود ۵۰ کیلو ولت) جرقه بزرگ الکتریکی یا همان صاعقه، رعد و برق و یا آذرخش اتفاق می افتد. معمول صاعقه ها در دشت ها و یا مناطق کوهستانی و یا بر روی دریا اتفاق می افتد در صورتی که رعد برق در مناطق شهری رخ دهد جهت حفاظت از انسانها و تجهیزات موجود، بالاخص تجهیزات خاص و گران قیمت می بایست از صاعقه گیر استفاده کرد. اغلب صاعقه گیرها بر روی ساختمان های بلند و یا ساختمان هایی که در فضای باز هستند و یا زمین های فوتبال و غیره استفاده می شود.

صاعقه گیر دارای دو نوع فعال و غیر فعال است که نوع غیر فعال آن که همان میلۀ برق گیر یا میله مسی با نوک تیز است که معمولا بر روی دکل ها نصب می گردد و فقط توانایی محافظت از دکل و تجهیزات روی آن را دارد و شعاع پوششی آن بسیار کم در حد چند متر است. قیمت آن ارزان و نصب آن به راحتی صورت می پذیرد. اما صاعقه گیر فعال با ایجاد یون و پراکنده کردن آن در اطراف خود یک محافظ مغناطیسی بر روی مکان مورد نظر ایجاد کرده و هنگامی که رعد و برق با آن منطقه برخورد کرده ولتاژ را دریافت کرده و به زمین انتقال می دهد. قیمت آن چندین برابر میله برق گیر است و با توجه به ارتفاع و شعاع تحت پوشش(چند ده متر) و همچنین زمان آغاز به کار(میکرو ثانیه) قیمت آن تغییر می کند و با توجه به مکان مورد نظر و پارامتر های درخواستی، محاسبات آن صورت پذیرفته و مطلوب ترین نوع آن انتخاب می گردد. بین مسیر(بر روی سیم ارت) یک شمارنده صاعقه Impulse Counter می توان قرار داد تا تعداد دفعاتی که صاعقه گیر فعال شده و از مکان مورد نظر محافظت کرده است را بدست آورد.

در بازار، برند های متنوعی از صاعقه گیر موجود است که معروف ترین آن ها عبارتند از: ELLIPS –OMEGA-SK3 و… به تازگی نیز چند مدل ایرانی و ترکیه ای در بازار موجود شده است که قیمت های آن ها به مراتب مناسب تر از برندهای غربی است.